Bệnh giời leo (còn gọi là bệnh zona thần kinh)

Từ trung tâm xã vào nhà lương y Lường Văn Thâm chỉ qua vài con dốc. Chúng tôi đến nhà khi ông vừa chuẩn bị dụng cụ nuôi ong rừng lấy mật được tận dụng từ thân cây cọ. Thấy chúng tôi, ông ngừng tay, vào nhà pha nước mời khách. Vừa đi ông vừa khiêm tốn khi nói về công việc chữa bệnh của mình. Qua câu chuyện được biết, ông từng theo học Trường hạ sỹ quan thiết giáp 2 ở Vĩnh Phú (nay là tỉnh Vĩnh Phúc). Sau thời tham gia quân ngũ, ông trở về địa phương tham gia công tác xã hội rồi được cử đi đào tạo ngành y trở về phục vụ địa phương.

Trong thời gian ông công tác, sức khoẻ nhân dân địa phương luôn được đảm bảo, không phát sinh dịch bệnh và quan trọng nhất là tính đến thời điểm nghỉ hưu, ông còn là một “bà đỡ” mát tay cho trên 2.000 lượt người sinh nở an toàn, không xảy ra biến cố. Trong công tác, lương y Lường Văn Thâm không chỉ chữa trị cho bà con địa phương bằng kiến thức y học tiên tiến mà ông còn biết kết hợp các bài thuốc dân gian đã được người dân nơi đây truyền từ đời này qua đời khác.

Lương y Lường Văn Thâm như một kho thuốc quý về cây dược liệu và cũng là một lương y có tiếng về chữa bệnh bằng cây thuốc nam. Nhiều người đã mang ơn ông sau khi được chữa khỏi các căn bệnh về xương khớp, sỏi mật, sỏi thận, dạ dày... Gần đây nhất là trường hợp của ông Xa Văn Khải (50 tuổi, người địa phương), bị bệnh sỏi thận, dù được con cái nhiều lần đưa xuống bệnh viện mổ phẫu thuật để lấy sỏi nhưng lần nào cũng tái phát. Sau đó, phần do sức khoẻ không cho phép phẫu thuật tiếp, phần do kinh tế khó khăn nên ông Khải đành đến nhờ ông Lường Văn Thâm lấy thuốc nam để điều trị. Chỉ trong một tuần, lương y Lường Văn Thâm đã dùng thảo dược trên núi với hơn chục vị, trong đó có dừa nước, thanh vũ, kim tiền thảo, cùi giữa …, cho ông Khải dùng. Kết quả, sau một tuần, sỏi trong thận ông Khải đã tiêu, không tái phát. Kết quả siêu âm, chụp chiếu đều không hề có sỏi… Sức khoẻ ổn định, ông Khải còn giúp các con việc nhà, việc gia đình.

Bài thuốc độc đáo

Trong tất cả các bài thuốc của ông Lường Văn Thâm, bài thuốc chữa zona thần kinh là hiệu quả, dễ làm và đặc biệt là không hề tốn kém, dù bệnh nặng cỡ nào. Lương y Lường Văn Thâm cho biết: “Tôi vốn là người được đào tạo tây y nên nắm rõ nguồn cơn của loại bệnh này. Zona là một bệnh do virus gây nên, tấn công chủ yếu lên da và thần kinh ở vùng da đó. Bệnh thường khởi phát đột ngột, diễn biến cấp tính. Tuy zona là bệnh không nguy hiểm nhưng nếu không chữa trị kịp thời, để bệnh nặng sẽ dẫn đến nhiều biến chứng, bệnh quá nặng thì virus sẽ tiêu hủy tế bào thần kinh tủy sống, làm rối loạn chức năng dẫn truyền tín hiệu từ ngoài da”.

Theo các kết quả nghiên cứu, tác nhân gây bệnh zona do cùng một loại virus gây bệnh thủy đậu là vacirella zoster virus gây nên, biểu hiện bằng các triệu chứng: Sốt, đau rát da như bỏng và mụn nước. Người khỏe mạnh cũng bị zona tấn công nhưng thường gặp hơn ở người cao tuổi, càng nhiều tuổi thì nguy cơ mắc bệnh càng cao. Người đang mắc một số bệnh có thể là yếu tố thuận lợi mắc zona như: Bệnh về máu (lympho mạn, hodgkin...), tiểu đường, ung thư, viêm não - màng não, suy giảm miễn dịch, các sang chấn tinh thần, suy nhược cơ thể, xạ trị, thủy đậu...

Biến chứng thường gặp nhất là đau dây thần kinh sau bệnh zona, nhất là ở người cao tuổi. Các cơn đau đôi khi kéo dài cả năm, sau khi vết thương trên da đã lành. Nhiều trường hợp bị biến chứng gây bội nhiễm da, tạo thành mụn mủ loét sâu, sưng bóng lên và rất đau; bệnh viêm màng não, viêm tụy cắt ngang, xuất huyết giảm tiểu cầu... nhiều khi là do điều trị sai bệnh zona thần kinh. Nguy hiểm hơn, khi zona tấn công dây thần kinh tam thoa ở mặt, mụn nước sẽ mọc trên mặt, trong miệng và mắt. Nếu mụn mọc gần mắt vì zona có thể làm giảm thị lực. Nếu tổn thương vào dây thần kinh thị giác sẽ gây mù mắt. Zona tấn công vào tai, có thể giảm thính lực. Phụ nữ mang thai mắc bệnh zona có thể gây hại cho thai nhi.

Trước đây, lương y Lường Văn Thâm thường sử dụng liệu pháp tây y để điều trị bệnh zona thần kinh gồm: Dùng thuốc giảm đau, hạ sốt, chống viêm; thuốc làm dịu da; thuốc chống nhiễm khuẩn và thuốc kháng virus. Tuy nhiên, sau này, ông đã tìm ra một phương thuốc hữu hiệu từ một bài thuốc dân gian của đồng bào dân tộc Tày ở địa phương - đó là cây “quyển bá” - cho việc đặc trị bệnh zona thần kinh. “Từ khi phát hiện ra bài thuốc, tôi đã sử dụng và thành công ngoài mong đợi. Nhớ nhất là chị Xa Thị V (45 tuổi, người địa phương) vì chủ quan nên khi người nhà đưa đến trạm y tế xã thì bệnh tình quá nặng, đã lan tới tới bộ phận sinh dục. Sau khi thăm khám, tôi đã yêu cầu y sĩ rửa sạch vết thương rồi nhỏ nhẹ nói với cô con dâu của chị V tí qua nhà, tôi đưa cho cây thuốc mang về sấy khô rồi nghiền thành bột rắc vào những nơi bị tổn thương. Thật bất ngờ, ngay sáng hôm sau, tôi đã gặp chị V đi chợ trung tâm xã và chỉ vài hôm sau thì khỏi hẳn”, ông kể.

Từ đó, những người bị bệnh thường bảo nhau đến nhà ông Thâm xin thuốc, đặc biệt sau khi chỉ bảo cách dùng ông không bao giờ nhận một đồng thù lao nào. Ông bảo: “Đồng bào vùng cao còn nhiều khó khăn, mình giúp được đến đâu thì nhiệt tình giúp họ chứ ai muốn mang bệnh tật bao giờ”.

Ông Bàn Thanh Sơn - Chủ tịch UBND xã Tân Pheo - cho biết: “Lương y Lường Văn Thâm là một người luôn hết lòng với công việc và được tặng nhiều phần thưởng vì sức khoẻ cộng đồng. Bản thân ông nắm giữ nhiều bài thuốc dân gian quý, không chỉ từng là trạm trưởng trạm y tế xã mà ông còn là hội viên hội đông y tỉnh Hoà Bình”.